NOTA 3

Perubahan Sistem Politik  Asia Tenggara

• Sebelum kehadiran barat – pemerintahan beraja.
• Selepas kedatangan barat- digantikan dengan sistem birokrasi Barat.

Filipina

Sebelum penjajahan

• Terdiri daripada daerah-daerah kecil – barangay yang diperintah oleh golongan Datu.
• Di Selatan Filipina wujud kerajaan Islam.

Selepas penjajahan

• Sistem pentadbiran berpusat diperkenalkan
• Gabenor General sebagai pemerintah tertinggi peringkat pusat
• Pentadbiran bandar diketuai oleh Gabenor Kecil
• Barangay disatukan menjadi encomienda yang ditadbir oleh encomiendaro.

Tugas encomiedaro:

• Menjaga keamanan
• Mengutip cukai
• Mengkristiankan penduduk barangay
• Penyatuan barangay menjejaskan kuasa Datu
• Sistem Encomienda dibenci oleh penduduk Filipina kerana mengenakan cukai yang tinggi dan kerahan tenaga

Indonesia

Sebelum penjajahan

• Wujud kerajaan berasingan seperti Mataram dan Bantam
• Diperintah oleh raja dan pembesar
• Pemerintahan tempatan diketuai Bupati/pembesar daerah

Selepas penjajahan(Belanda)

• Pentadbiran pusat dan pentadbiran tempatan diperkenalkan
• Pentadbiran pusat diketuai oleh gabenor General yang bertanggungjawab kepada kerajaan Belanda
• Pentadbiran tempatan dijalankan oleh pembesar tempatan tetapi dikawal oleh pegawai Belanda
• Ditubuhkan jabatan kerajaan –Jabatan Pelajaran dan Jabatan Pertanian.
• Dewan Tempatan dibentuk berfungsi sebagai penasihat pentadbiran Belanda tetapi tiada kuasa undang-undang
• Majlis Rakyat “Volksraad” ditubuhkan atas desakan Parti Sarekat Islam.

Burma

Sebelum penjajahan

• Mengamalkan pemerintahan beraja di bawah Dinasti Konbaung
• Raja dibantu oleh Majlis diraja [Huttaw]
• Pegawai kerajaan [wun]
• Ketua Bandar [myothugyi]
• Pegawai diraja[Ahmudan]
• Pembesar tradisional [Athi]
• Raja penaung sami Buddha
• Selepas penjajahan
• Perang Inggeris-Burma menyebabkan Burma dikuasai oleh British
• Kesannya dinasti Konbaung, institusi raja dan pembesar dihapuskan
• Pesuruhjaya Tinggi British menjadi pemerintah tertinggi
• Akta Kampung Ulu Burma(1887) dan Akta Perkampungan Burma(1889) melenyapkan pemerintahan tradisional
• Pentadbiran Daerah diketuai oleh Pegawai bandaran [Myo-ok]
• Undang-undang Barat diperkenalkan
• Pengaruh golongan agama merosot
• Fungsi raja sebagai penaung sami terhapus
• Majlis Perundangan ditubuhkan
• Jabatan Perhutanan, Jabatan Kesihatan dan Jabatan Pelajaran diwujudkan.

Indochina

 Sebelum penjajahan

• Wilayah Indochina ditadbir kerajaan pusat yang berkuasa mutlak tetapi memberi kuasa penuh kepada pembesar tempatan.
• Kerajaan Vietnam tua diperintah oleh raja berkuasa mutlak
• Birokrasi diketuai oleh golongan Mandarin yang dipilih melalui peperiksaan dalam bidang bahasa dan kesusasteraan China

Selepas penjajahan (Perancis)

• Pentadbiran diketuai oleh Gabenor general yang bertanggungjawab terus kepada Kementerian Tanah Jajahan di Paris.
• Dibantu oleh Leftenan Gabenor pemerintah wilayah naungan/jajahan
• Leftenan Gabenor dibantu oleh Residen General
• Leftenan General dibantu oleh
• Residen Wilayah
• Kerajaan pusat ditubuhkan dikenali sebagai Union Indochinoise (1887)
• Merupakan Persekutuan Indochina yang terdiri daripada Vietnam dan Kemboja
• Laos menyertainya pada tahun 1904
• Semua undang-undang di Indochinoise diluluskan oleh Parlimen Perancis.
• Pentadbiran tempatan tidak diganggu oleh kerajaan pusat tetapi perlu membayar cukai dan menyediakan kerahan tenaga

Tanah Melayu

• Sebelum kedatangan Portugis, Kesultanan Melayu Melaka mengamalkan Sistem Pembesar Empat Lipatan
• Penaklukan Portugis terhadap Melaka meruntuhkan institusi raja di Melaka
• Semasa pemerintahan Belanda, institusi raja terus terhapus
• Semasa pemerintahan British, Melaka,Pulau Pinang dan Singapura digabungkan menjadi Negeri-Negeri Selat(NNS).
• Gabenor menjadi pemerintah tertinggi NNS dan dibantu oleh Residen Kaunselor.
• Pentadbiran peringkat kampung oleh penghulu dikekalkan.
• Di Negeri-Negeri Melayu Bersekutu(NNMB), Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang, British telah memperkenalkan Sistem Residen
• Di Negeri-Negeri Melayu Tidak Bersekutu(NNMTB), Kedah, Kelantan,Terengganu, Perlis dan Johor, British memperkenalkan Sistem Penasihat
• Residen dan penasihat British ini diletakkan di bawah Gabenor NNS
• Tugas utama residen dan penasihat British adalah untuk menasihati Sultan dalam semua perkara kecuali hal ehwal agama Islam dan adat istiadat Melayu

Thailand

• Birokrasi Barat diperkenalkan oleh Raja Mongkut dan Raja Chulalongkorn
• Dasar Raja Mongkut:

1. Melantik 80 penasihat Barat mengetuai pelbagai jabatan di samping melatih pegawai tempatan
2. Bidang Kewangan, Pelabuhan dan Polis dari Britain

Raja Chulalongkorn

• Memperkenalkan Majlis Penasihat Rendah dan Majlis Mesyuarat Tertinggi (merupakan badan penasihat raja dalam pentadbiran negeri) serta Kabinet Menteri(terdiri daripada golongan bangsawan berpendidikan Barat yang mengetuai kementerian)
• Juruaudit Britain dilantik berkhidmat di bahagian perbendaharaan negara
• Pada 1932 Sistem Raja Berperlembagaan diperkenalkan menggantikan raja berkuasa mutlak.
• Perubahan ini telah mengurangkan pengaruh pembesar tradisional dan institusi raja.
• Pemodenan pentadbiran yang dilakukan merupakan antara faktor penting dalam mengekalkan kemerdekaan Thailand.